Μία φορά και έναν καιρό,

Σε έναν μακρινό και άγνωστο κόσμο ο κακός μάγος ΜΠΟΛΚΕΝΣΤΑΙΝ* κατάφερε να συγκεντρώσει τις σκοτεινές δυνάμεις της παιδείας (29 υπουργούς Παιδείας των κρατών - μελών της ΕΕ και ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών της επιρροής της) εν έτη 1999 μ.Χ. στον ομφαλό του τότε γνωστού κόσμου, την επική ΜΠΟΛΟΝΙΑ! Ο μέγιστος άρχων της Μέσης Γης, γνωστός και ως ‘ΜΕΓΑΛΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΣ’, του είχε αναθέσει τη δημιουργία ενός πανίσχυρου στρατού ικανού να στελεχώσει τις αμέτρητες επιχειρήσεις του.

Και ο τρόπος ευρέθη…..
Η προσαρμογή των εκπαιδευτικών συστημάτων στις ανάγκες της αγοράς!

Ας προσγειωθούμε λοιπόν.. Σύμφωνα με τη Διακήρυξη, οι υπουργοί Παιδείας που την προσυπέγραψαν (από Ελλάδα μεριά την υπογραφή του έβαλε ο γνωστός και μη εξαιρετέος Γ. Αρσένης της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ) προκειμένου να διασφαλίσουν «καλύτερη συμβατότητα και πληρέστερη συγκρισιμότητα» των συστημάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης, αναλαμβάνουν να επιτύχουν βραχυπρόθεσμα και σε κάθε περίπτωση μέχρι το 2010 συγκεκριμένους στόχους.
Τα βασικά μέτρα που προβλέπονται από τη Διακήρυξη της Μπολόνια είναι τα εξής:

1.«Υιοθέτηση συστήματος το οποίο θα στηρίζεται βασικά σε δύο κύκλους σπουδών, έναν προπτυχιακό (διάρκειας τριών τουλάχιστον ετών) και έναν μεταπτυχιακό. Ο τίτλος σπουδών του πρώτου κύκλου θα αναγνωρίζεται στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας σαν ικανό επαγγελματικό προσόν (εννοείται η απόκτηση περιορισμένων επαγγελματικών δεξιοτήτων και σε καμία περίπτωση η ικανότητα για ολοκληρωμένη επιστημονική εργασία), ενώ ο δεύτερος κύκλος θα πρέπει να οδηγεί στο μεταπτυχιακό δίπλωμα (master) ή/και στο διδακτορικό δίπλωμα».

2.«Καθιέρωση ενός συστήματος διδακτικών μονάδων, ανάλογου με το εφαρμοζόμενο σήμερα Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς Διδακτικών Μονάδων (ECTS = European Credit Transfer System), για την προώθηση της ευρύτερης δυνατής κινητικότητας των φοιτητών». Το νέο στοιχείο που εισάγεται με τη Διακήρυξη είναι ότι διδακτικές μονάδες μπορούν να συγκεντρώνονται στο εξής «και σε συστήματα εκπαίδευσης εκτός του πλαισίου της Ανώτατης Εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένων και των συστημάτων διά βίου εκπαίδευσης, αρκεί αυτά να αναγνωρίζονται από τα εμπλεκόμενα Πανεπιστήμια υποδοχής».

3.«Υιοθέτηση ενός συστήματος τίτλων σπουδών οι οποίοι θα είναι εύκολα αναγνώσιμοι και συγκρίσιμοι, με τη βοήθεια και του θεσμού του Συμπληρώματος Διπλώματος (Diploma Supplement), με στόχο την προώθηση της απασχολησιμότητας των Ευρωπαίων πολιτών και της διεθνούς ανταγωνιστικότητας του Ευρωπαϊκού συστήματος Ανώτατης Εκπαίδευσης». Το Συμπλήρωμα Διπλώματος είναι ένα είδος πιστοποιητικού που θα συνοδεύει τον τίτλο σπουδών, περιλαμβάνοντας λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα σπουδών που ακολούθησε ο απόφοιτος, προκειμένου να διευκολυνθεί η «αγορά» στην «αξιολόγηση» των «προσόντων» του. Η ανάγκη υιοθέτησης του Συμπληρώματος Διπλώματος καταμαρτυρεί την πολυδιαφοροποίηση των σπουδών και του επιπέδου τους.

4. «Προώθηση της κινητικότητας, με ξεπέρασμα των εμποδίων που δυσχεραίνουν την ελεύθερη κίνηση των φοιτητών, των διδασκόντων, ερευνητών και διοικητικού προσωπικού».

5. «Προώθηση της ευρωπαϊκής συνεργασίας στη διασφάλιση της ποιότητας (εννοείται ένα γενικευμένο σύστημα αξιολόγησης), με στόχο την ανάπτυξη συγκρίσιμων κριτηρίων και μεθοδολογιών».

6. «Προώθηση των απαραίτητων ευρωπαϊκών διαστάσεων στην Ανώτατη Εκπαίδευση, κατά κύριο λόγο σε σχέση με τα προγράμματα σπουδών, τη συνεργασία μεταξύ ιδρυμάτων, τα σχήματα κινητικότητας και τα ολοκληρωμένα προγράμματα σπουδών και άσκησης, κατάρτισης - επιμόρφωσης και έρευνας», που δε σημαίνει τη δημιουργία ενιαίων προγραμμάτων σπουδών, αλλά το σχεδιασμό τους στη βάση της συμπληρωματικότητας και του καταμερισμού που θα επιβάλλει το συμφέρον του μεγάλου κεφαλαίου στα διάφορα πανεπιστημιακά ιδρύματα και τμήματα.

Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί άλλες τέσσερις σύνοδοι των υπουργών παιδείας της Ε.Ε. : Πράγα 2001 με Έλληνα υπουργό τον Π.Ευθυμίου (ΠΑΣΟΚ), Βερολίνο 2003 (Π.Ευθυμίου), Μπέργκεν 2005 με Ελληνίδα αυτή τη φορά υπουργό την Μ.Γιαννάκου (ΝΔ) …τι να κάνει αυτή η ψυχή;… και τέλος, Λονδίνο 2007 (Μ.Γιαννάκου) που είχαν ως σκοπό τον έλεγχο της εφαρμογής των ‘νεοφιλελεύθερων’ πολιτικών στην εκπαίδευση της κάθε χώρας.

Τέλος, οφείλουμε να αναφέρουμε η θετική στάση και του ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις, πέρα από τα δύο κόμματα εξουσίας (πανάθεμά τα!). Το γεγονός αυτό διαφαίνεται πλήρως από τη συμμετοχή του Αλ.Αλαβάνου, το 2001, στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων, η οποία συνέταξε μία Έκθεση Πρωτοβουλίας σχετικά με τα Πανεπιστήμια και την Ανώτατη Εκπαίδευση στον λεγόμενο Ευρωπαϊκό Χώρο. Έχοντας, λοιπόν, υπόψη την έκθεση αυτή το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, σύμφωνα με το ψήφισμα που πραγματοποιήθηκε, πιστεύει, μεταξύ των υπολοίπων, ότι πρέπει να επιταχυνθεί και να ενδυναμωθεί η διαδικασία της Μπολόνια. (Ωραίος ο Αλέκος..!)


*Το όνομα το δανειστήκαμε από τον επίτροπο για θέματα ανταγωνιστικότητας, Μπόλκενσταιν, εμπνευστή της οδηγίας Μπολκενστάιν, που εγκρίθηκε στις 13/01/2004 από την ευρωπαϊκή επιτροπή.
(Περί της σχετικής οδηγίας έπεται συνέχεια)