7/11/07

Περι αξιολόγησης των δημοσίων πανεπιστημίων

Οι σχετικές αποφάσεις από τη Διακήρυξη της Μπολόνια:
- «Προώθηση της ευρωπαϊκής συνεργασίας στη διασφάλιση της ποιότητας με στόχο την ανάπτυξη συγκρίσιμων κριτηρίων και μεθοδολογιών».
- «Προώθηση των απαραίτητων ευρωπαϊκών διαστάσεων στην Ανώτατη Εκπαίδευση, κατά κύριο λόγο σε σχέση με τα προγράμματα σπουδών, τη συνεργασία μεταξύ ιδρυμάτων, τα σχήματα κινητικότητας και τα ολοκληρωμένα προγράμματα σπουδών και άσκησης, κατάρτισης - επιμόρφωσης και έρευνας»

Η κυβέρνηση της χώρας μας νομοθέτησε θεσμικά μέτρα με τα οποία το πανεπιστημιακό μας σύστημα εντάσσεται στη «διαδικασία της Μπολόνια» και στον «Ευρωπαϊκό χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης». Βασική διαδικασία για να εφαρμοστούν οι παραπάνω διατάξεις αποδίδοντας ταυτόχρονα και ένα ανάλογο κύρος και μία σχετική ‘κοινωνική νομιμοποίηση’ (π.χ..: εμείς αξιολογήσαμε τα Πανεπιστήμια… τα περισσότερα εμφανίζουν προβλήματα ‘δυσλειτουργίας’, δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους… επομένως οι μεταρρυθμίσεις είναι αναγκαίες, είναι μονόδρομος ο ‘εκσυγχρονισμός’… Κωστάκη προχώρα, άλλαξέ τα όλα..!) αποτελεί η αξιολόγηση των ΑΕΙ. Μία από τις βασικές παραγράφους του νέου νόμου-πλαίσιο για την παιδεία, αποτελεί λοιπόν (και πώς θα μπορούσε να έλειπε..;) η αξιολόγηση.

Το αίτημα της αξιολόγησης παρουσιάζεται ως λογικοφανές αίτημα για την αναβάθμιση των σχολών, ενώ την ίδια στιγμή λειτουργεί και ως άλλοθι, όπως αποδεικνύεται από τα λεγόμενα του γενικού γραμματέα του υπουργείου Παιδείας Αν.Καραμάνου στην εισηγητική πρόταση που κατέθεσε στο ΕΣΥΠ (εθνικό συμβούλιο παιδείας) όταν εξήγησε πως τα κριτήρια της αξιολόγησης είναι αντικειμενικά και έχουν ήδη προαποφασιστεί στην Μπολόνια και στη Λισσαβόνα (European Organization of National Systems for Quality Assurance).

Κριτήριο της ποιότητας των Πανεπιστημίων παύει να αποτελεί, κατά πολύς, η ανάγκη για σφαιρική, επιστημονική μόρφωση, καθώς και η επιστημονική έρευνα, αλλά (όπως διαφαίνεται από όλες τις τρύπες) η ανταπόκρισή τους στις ανάγκες εξωπανεπιστημιακών - εξωακαδημαικών παραγόντων. Που πολύ απλά σημαίνει ότι πλέον, βασικό παράγοντα ‘διασφάλισης της ποιότητας’ των ΑΕΙ και ΤΕΙ αποτελεί η σύνδεση με τις ανάγκες της αγοράς, η σύνδεση με την επιχείρηση, η σύνδεση με τον εργοδότη. Άλλωστε, ο Klaus Landfried, βασικός ομιλητής του συνεδρίου περί ενιαίου εκπαιδευτικού περιβάλλοντος στην ΕΕ, σε συνέντευξή του, προσθέτει ότι «τα κριτήρια σε ό,τι αφορά το επίπεδο και την διαδικασία των σπουδών θα καθοριστούν από ειδικούς, όπως συμβούλους, εργοδότες, αρμόδια κυβερνητικά στελέχη κτλ. σε συνεχή διάλογο προκειμένου να προσαρμοστούν τα προγράμματα».

Ενδεικτικό, επίσης, των προθέσεων αποτελεί και το ακόλουθο απόσπασμα από την ομιλία του ευρωπαϊκού επιτρόπου σε θέματα παιδείας στη σύνοδο της Λισαβόνας: «το μεγαλύτερο κομμάτι των πρόσθετων χρημάτων που επενδύονται στην ανώτατη εκπαίδευση και την έρευνα δε θα έρθει από τον κρατικό προϋπολογισμό αλλά από ιδιωτικές πηγές. Τα πανεπιστήμια θα αναλάβουν μεγαλύτερη υπευθυνότητα για τη μακροπρόθεσμη οικονομική βιωσιμότητά τους, ιδιαίτερα στην έρευνα. Πολλά από αυτά θα διαφοροποιήσουν τη χρηματοδότησή τους μέσα από συνεργασίες με επιχειρήσεις, οργανισμούς και άλλες ιδιωτικές πηγές. Τα δίδακτρα ανήκουν σε αυτές τις ιδιωτικές πηγές».
Καθώς και τα ακόλουθα ρητά του Gay Haug (ενός από τους βασικούς αρχιτέκτονες της διακήρυξης της Μπολόνια):
«Η κοινωνία δεν είναι πρόθυμη να αποδεχτεί τη συνέχιση της αναντιστοιχίας ανάμεσα στα υψηλά ποσοστά ανεργίας των πτυχιούχων και την έλλειψη προσόντων σε τομείς που ενδιαφέρουν την αγορά.
Φαίνεται απίθανο να συνεχίσουν να διατίθενται κρατικοί πόροι σε ιδρύματα και φοιτητές που παρατείνουν τη διάρκεια των σπουδών πέραν της φυσιολογικής!»

Ας μην έχουμε, λοιπόν, αμφιβολίες για το ‘καλό’ των προθέσεών τους ή για το ‘ρομαντικό’ της λέξης αξιολόγηση. Αρκεί κάποιος να απευθύνει κάποια ερωτήματα, όπως:
«Ποιος είναι ο άξιος αξιολογητής που θα διαφυλάξει την ποιότητα των σπουδών μας;»
«Ποιες είναι οι αξίες που θα αποτελέσουν τη βάση της αξιολόγησης των σπουδών μας;»

για να φτάσει στο συμπέρασμα ότι η ‘ποιότητα’ ενέχει το σημαντικότατο μειονέκτημα να σημαίνει εκ διαμέτρου αντίθετα πράγματα σε διαφορετικούς ανθρώπους…

Στο πλαίσιο μιας υποτιθέμενης αξιολόγησης, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε, κυρίως οι «εκτός των πυλών», τι απορρίπτουμε και τι δεν παζαρεύουμε. Βέβαια, οι προβληματισμοί αυτοί ίσως να μην υπήρχαν εάν γινόταν κατανοητό ότι η Παιδεία δεν είναι υπόθεση προσώπων ή παραγόντων ή απαίτηση της παραγωγικής διαδικασίας, της ‘ελεύθερης αγοράς’ και άλλων «ενδιαφερόμενων φορέων», αλλά πρωταρχικό δικαίωμα ολόκληρης της κοινωνίας.

Αρκετά με τις φιλοσοφίες, ας έρθουμε λοιπόν στα πιο χειροπιαστά… Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου για την διασφάλιση και αξιολόγηση της ποιότητας της ανώτατης εκπαίδευσης: «Ιδρύεται Εθνικό Συμβούλιο Διασφάλισης και Αξιολόγησης της Ποιότητας, Ε.Σ.Δ.Α.Π. (ή αλλιώς Ε.Σ.- ΔΑΠ ΝΔΦΚ) της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης ως ‘ανεξάρτητη’ αρχή (πολλοί ανεξάρτητοι μαζευτήκαμε…) με έδρα την Αθήνα.» Στο πλαίσιο του σκοπού του το Ε.Σ.Δ.Α.Π. έχει την εξής πρωταρχική αρμοδιότητα:

«Καταρτίζει το Τετραετές Επιχειρησιακό Σχέδιο Αξιολόγησης της Ποιότητας των Ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης (τι θέλουν να πουν οι ποιητές;), καθώς επίσης και τα ενδιάμεσα Ετήσια Προγράμματα, και παρακολουθεί την πορεία υλοποίησής τους.» «Στο πλαίσιο της αποστολής του, το Ε.Σ.Δ.Α.Π. έχει ρόλο υποστηρικτικό προς τα Ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης και συμβουλευτικό προς την Κυβέρνηση.» Είναι προφανές ότι το κράτος - επιχειρήσεις αποκτά λόγο (ισχυρότερο από τον ήδη υπάρχων) για το περιεχόμενο και τους προσανατολισμούς της διδασκαλίας, αποκτά το δικαίωμα να την ελέγχει και να την κατευθύνει, ανατρέποντας πλήρως το καθεστώς της ακαδημαϊκής ελευθερίας και της διοικητικής αυτοτέλειας των ιδρυμάτων.

Τι θα γίνει όμως εάν ένα Πανεπιστήμιο δεν υλοποιήσει το τετραετές επιχειρησιακό πρόγραμμα που του έχει ορίσει η ‘ανεξάρτητη αρχή’ – Κυβέρνηση - επιχειρήσεις; Η πρώην υπουργός παιδείας (που’σαι ρε Μαριέττα…) είναι κατατοπιστική: «Θα υπάρχει τετραετής αναπτυξιακή συμφωνία μεταξύ υπουργείου Παιδείας και Πανεπιστημίων. Αν ένα ΑΕΙ δεν κάνει σωστά τη δουλειά του τα χρήματα πιθανόν θα διοχετεύονται σε κάποιο άλλο που την κάνει σωστά.» Καθημερινή 14/01/07

FOR WHOM THE BELL TOLLS…?
(James Hetfield, Ride the Lightning, 1984)

...Για το τμήμα Γεωγραφίας, βέβαια, το οποίο μέσω του προέδρου του τμήματος προσφέρθηκε αυτοβούλως και άμεσα στο κάλεσμα της κυβέρνησης και θέτει εαυτών στους ‘αξιολογητές της Παιδείας’. Aς σταματήσει εδώ αυτή η βούληση για υποβάθμιση της έννοιας του πανεπιστημίου, όταν το βασικότερο ‘συστατικό’ των σχολών, οι σπουδαστές-φοιτητές διακηρύττουν καθημερινά την αντίθεσή τους στην λεγόμενη ‘εκπαιδευτική αναδιάρθρωση’. (Πιο πρόσφατο γεγονός όσον αφορά το τμήμα Γεωγραφίας, στα πρακτικά της συνέλευσης των φοιτητών στις 31/10/2007 καταγράφηκε η πλήρης αντίθεση στη προώθηση της διαδικασίας της αξιολόγησης.)

Με βάση όλα τα παραπάνω σαν σπουδαστές στο Χαροκόπειο, σαν φορείς του ιού της ΑΝ.Α.ΣΤΡΟΦΗΣ, διακηρύττουμε προς όλες τις κατευθύνσεις την αντίθεση μας και την αντίδρασή μας σε κάθε διαδικασία αξιολόγησης (επιτροπές ‘μελέτης’ της αξιολόγησης, σχετικά δημοσιεύματα σε κοινόχρηστους χώρους, δημιουργία κλίματος ‘καλού τμήματος’ άρα καλώς αξιολογούμενο), σαν μέρος
της συνολικότερης ΑΠ.Ο.ΣΤΡΟΦΗΣ μας απέναντι στην εφαρμογή του ‘νέου νόμου-πλαίσιο’ στο τμήμα Γεωγραφίας, στο Χαροκόπειο, στα Πανεπιστήμια...

Δε θα μας αναγκάσετε να αντιλαμβανόμαστε την παιδεία με χρηματιστηριακούς - αγοραστικούς όρους!
Δε θέλουμε να προφτάσουμε το ευρωπαϊκό τρένο του ‘εκσυγχρονισμού’ και της ‘εκπαιδευτικής αναδιάρθρωσης’!
Καλό ταξίδι Ευρωπαίοι..!

Δεν υπάρχουν σχόλια: